Sir Ken Robinson pleit vermakelijk en zeer bewogen voor een onderwijssysteem dat creativiteit koestert in plaats van ondermijnt.
Nederlandse vertaling
00:05
Goedemorgen. Hoe gaat het? Geweldig hier, vind je niet? Ik ben overdonderd. Weet je wat? Ik vertrek. (Gelach) Er kwamen drie thema’s in deze conferentie aan bod die relevant zijn voor wat ik wil vertellen. Eén is het buitengewone bewijs van de menselijke creativiteit in alle presentaties die we zagen en in alle mensen hier. Alleen al de verscheidenheid en het bereik ervan. Een tweede is dat het ons op een plek zet waar we geen idee hebben wat de toekomst brengt. Geen idee op wat dit zal uitdraaien.
00:48
Mijn interesse ligt bij onderwijs — in feite merk ik dat iedereen interesse heeft in onderwijs. Vind je niet? Ik vind dit zeer interessant. Als je op een etentje vertelt dat je in het onderwijs werkt — Hoewel, dat gebeurt niet zo vaak als je in het onderwijs werkt … (Gelach) … je wordt niet uitgenodigd. En je wordt vreemd genoeg nooit teruggevraagd. Maar als je wel teruggevraagd wordt en ze vragen je: “Wat doe je?” en je zegt dat je in het onderwijs werkt dan zie je hun gezichten wit wegtrekken: “Oh mijn God, waarom ik? (Gelach) Mijn enig avondje uit deze week.” (Gelach) Vraag hen niet over hún onderwijs, dan nágelen ze je aan de muur. Het is iets dat mensen raakt. Heb ik gelijk? Zoals religie en geld en andere dingen. Ik ben erg geïnteresseerd in onderwijs en ik denk wij allemaal. We hebben er enorm veel belang bij. Deels omdat onderwijs ons naar een ongrijpbare toekomst moet brengen. Als je erover nadenkt: kinderen die dit jaar met school beginnen gaan in 2065 met pensioen. Niemand heeft een idee— ondanks alle expertise die we de afgelopen vier dagen hebben gezien— hoe de wereld eruit ziet over vijf jaar. Toch moeten wij hen daarvoor opleiden. De onvoorspelbaarheid is buitengewoon.
02:16
Het derde deel is dat we het allen toch eens zijn over de werkelijk bijzondere capaciteiten van kinderen, hun vermogen voor innovatie. Sirena gisteravond was een wonder. Om te zien wat ze klaarspeelde. Ze is uitzonderlijk, maar voor mij niet uitzonderlijk voor een kind. Ze is een persoon met bijzondere toewijding die een talent heeft gevonden. Volgens mij hebben álle kinderen fantastische talenten en wij verkwanselen ze. Behoorlijk genadeloos. Ik wil het dus hebben over onderwijs en ik wil het hebben over creativiteit. Ik vind dat creativiteit in het onderwijs net zo belangrijk is als leren lezen en we moeten het met dezelfde status behandelen. (Applaus) Dank je. Trouwens, dat was het. Heel erg bedankt. (Gelach) Zo, nog 15 minuten over. (Gelach) Ik werd geboren… Nee. (Gelach)
03:23
Laatst hoorde ik een goed verhaal over een meisje van zes dat tekenles kreeg. Ze zat achterin en tekende. De lerares zei dat dit kleine meisje bijna nooit oplette… maar in de tekenles deed ze dat wel. De lerares was gefascineerd en ging naar haar toe en ze vroeg: “Wat teken je?” Het meisje antwoordde: “Ik maak een tekening van God.” De lerares zei: “Maar niemand weet hoe God eruit ziet.” Het meisje antwoordde: “Zometeen wel.” (Gelach)
03:58
Toen mijn zoon vier was, in Engeland— eigenlijk was hij overal vier, om eerlijk te zijn. (Gelach) Om precies te zijn: waar hij ook ging, hij was vier dat jaar. Hij zat in het kerst-toneelstuk. Herinner je je het verhaal? (Gelach) Nee echt, enorm verhaal. Mel Gibson deed het vervolg. Dat heb je misschien gezien: Nativity II. James speelde Jozef en daar waren we opgewonden over. Wij zagen dit als een van de belangrijkste rollen. We hadden de zaal tjokvol met aanhangers in T-shirts: ‘James Robinson ís Jozef!’ (Gelach) Hij hoefde niets te zeggen. Je weet dat de drie wijzen binnenkomen met geschenken: goud, wierook en mirre. Dit is waar gebeurd. We zaten daar en ik denk dat ze gewoon de volgorde kwijt raakten. We spraken het jongetje na afloop: “Was het oké voor jou?” Hij zei: “Ja. Waarom? Was het fout?” De drie jongens kwamen binnen, vierjarigen met theedoeken op hun hoofden, en zetten die dozen neer. De eerste jongen zei: “Ik breng u goud.” De tweede jongen zei: “Ik breng u mirre.” De derde jongen zei: “Frank stuurde dit.” [frankincense=wierook] (Gelach)
05:13
Wat was er gemeenschappelijk? Kinderen nemen risico’s. Als ze het niet weten, gaan ze er gewoon voor. Heb ik gelijk? Ze zijn niet bang om fouten te maken. Ik bedoel niet dat fout zijn hetzelfde is als creatief zijn. Wat we wel weten is dat als je niet bereid bent fouten te maken, je nooit met iets origineels komt. Als je geen fouten durft te maken. Tegen de tijd dat ze volwassenen zijn, hebben de meeste kinderen dat vermogen verloren. Ze zijn bang geworden om fouten te maken. Zo leiden we ook onze bedrijven. Wij stigmatiseren fouten. Nu leiden we nationale onderwijssystemen waar fouten de ergste dingen zijn die je kunt maken. Het resultaat is dat we mensen uit hun creatieve vermogen onderwijzen. Picasso zei ooit dat alle kinderen als artiest worden geboren. De kunst is artiest te blijven als we opgroeien. Ik geloof dit met passie: we groeien niet naar creativiteit toe, we groeien er uit. Of liever, we worden er uit onderwezen. Waarom is dit?
06:14
Ik woonde in Stratford-on-Avon tot ongeveer vijf jaar geleden. In feite verhuisden we van Stratford naar Los Angeles. Kun je je voorstellen wat een naadloze overgang dat was? (Gelach) We woonden in Snitterfield, net buiten Stratford, waar Shakespeares vader geboren werd. Voor mij was dat een nieuwe gedachte: ik dacht er nooit aan dat Shakespeare een vader had. Jij wel? We denken nooit aan Shakespeare als kind. Shakespeare als zevenjarige? Ik heb er nooit over nagedacht. Hij is ooit zeven geweest en iemand moest hem taalles geven. (Gelach) Hoe vervelend zou dát zijn? (Gelach) “Beter je best doen!” (Gelach) Naar bed gestuurd worden door zijn vader: “Ga naar bed, nú”, Tegen William Shakespeare: “En leg het potlood neer. Stop met zo te praten. Het verwart iedereen.” (Gelach)
07:27
We verhuisden dus van Stratford naar Los Angeles. Ik wil iets zeggen over de overgang. Mijn zoon wilde niet meekomen. Ik heb twee kinderen. Hij is nu 21, mijn dochter is 16. Hij wilde niet naar Los Angeles komen. Hij hield ervan, maar hij had een vriendin in Engeland. Ze was de liefde van zijn leven, Sarah. Hij kende haar een maand. (Gelach) Ze vierden hun relatie al een vierde keer, het is een lange tijd als je 16 bent. Hij was echt van streek in het vliegtuig: “Ik zal nooit een ander meisje zoals Sarah vinden.” Daar waren we behoorlijk blij mee, eerlijk gezegd, (Gelach) …zij was de belangrijkste reden dat we het land verlieten. (Gelach)
08:19
Wat opvalt als je naar Amerika verhuist of de wereld over reist: elk onderwijssysteem op aarde heeft dezelfde hiërarchie van onderwerpen. Het maakt niet uit waar je heen gaat. Je zou iets anders verwachten. Bovenaan staan wiskunde en talen, dan de geesteswetenschappen en onderaan staan de kunsten. Overal op aarde. En in bijna elk systeem is er een hiërarchie binnen de kunsten. Kunst en muziek krijgen normaal een hogere status op scholen dan drama en dans. In geen enkel onderwijssysteem op de planeet leren kinderen elke dag dans zoals we ze wiskunde leren. Waarom? Waarom niet? Ik denk dat dit belangrijk is. Wiskunde is belangrijk, maar dans ook. Kinderen dansen als ze de kans krijgen. Dat doen we allemaal. We hebben allemaal lichamen, nietwaar? Heb ik iets gemist? (Gelach) In realiteit beginnen we opgroeiende kinderen op te leiden van hun middel af omhoog. Dan richten we ons op hun hoofden. Lichtjes naar één kant.
09:15
Als een buitenaards wezen een opleiding bezoekt en vraagt: “Waartoe dient openbare scholing?” Als je kijkt naar de resultaten: wie is er echt succesvol? Wie doet alles wat ze behoren te doen? Wie krijgt de beloning? Wie zijn de winnaars? Dan moet je concluderen dat het hele doel van openbare scholing wereldwijd is: universitaire professoren produceren. Nietwaar? Zij komen er als de toppers uit. Ik was er zelf een, dus je ziet… (Gelach) Ik mag de universitaire professoren, maar je moet ze niet zien als het summum van wat de mens kan bereiken. Ze zijn gewoon een levensvorm. Een andere vorm van leven. Ze zijn nogal vreemd en dat zeg ik uit genegenheid. Er is iets opmerkelijks aan professoren niet allemaal, maar typisch: ze leven in hun hoofden. Ze leven hierboven en licht naar één kant. Ze hebben, haast letterlijk, geen lichaam. Ze zien hun lichaam als een manier van transport voor hun hoofden. (Gelach) Het dient om hun hoofden naar vergaderingen te brengen. (Gelach) Als je echt bewijs zoekt van buitenlichamelijke ervaringen, ga dan eens naar een plaatselijke conferentie van oudere academici, en bezoek de discotheek op de laatste avond. (Gelach) Daar zul je het zien: volwassen mannen en vrouwen die ongecontroleerd kronkelen, uit de maat, (Gelach) wachtend tot het ophoudt zodat ze er thuis een rapport over kunnen schrijven. (Gelach)
10:54
Ons onderwijssysteem is gebaseerd op het idee van academisch vermogen. Daar is een reden voor. Het hele systeem was uitgevonden— over de hele wereld waren er voor de 19e eeuw geen openbare systemen voor onderwijs. Ze ontstonden allemaal ten behoeve van de industrialisatie. De hiërarchie wortelt in twee ideeën. Ten eerste: de meest bruikbare vakken voor werk bovenaan staan. Je werd waarschijnlijk vriendelijk weggeleid van zaken op school die je leuk vond toen je jong was, omdat je toch nooit een baan zou krijgen om dat te doen. Klopt dat? Doe geen muziek, je wordt toch geen muzikant; doe geen kunst, je wordt toch geen kunstenaar. Goedbedoeld advies maar een zware vergissing. De hele wereld zit middenin een revolutie. Het tweede is academisch vermogen dat nu echt onze kijk op intelligentie domineert. Universiteiten schiepen het systeem naar hun evenbeeld. Het hele systeem van openbaar onderwijs in de wereld is een langdurig proces van toegang tot de universiteit. Het gevolg is dat veel hoogbegaafde, briljante, creatieve mensen denken dat ze dat niet zijn. Waar ze goed in waren op school werd niet gewaardeerd of zelfs gestigmatiseerd. Ik denk dat we ons dat niet langer kunnen veroorloven.
11:59
Volgens UNESCO halen in de komende 30 jaar wereldwijd meer mensen hun diploma dan sinds het begin van de geschiedenis. En het is de combinatie van alle zaken waarover we gesproken hebben— technologie en haar transformationeel effect op werk en demografie en de enorme bevolkingsexplosie. Opeens zijn diploma’s niets meer waard. Toen ik student was betekende een diploma een baan. Als je geen baan had, was dat omdat je er geen wilde. En ik wilde er geen. (Gelach) Maar nu zitten jongeren met diploma’s vaak thuis videospelletjes te spelen, want je hebt een Master of Arts nodig waar dat vroeger een Bachelor of Arts was, of je moet gepromoveerd zijn. Het is een proces van academische inflatie. De hele onderwijsstructuur verschuift onder onze voeten. We moeten ons idee van intelligentie radicaal herzien.
12:47
We weten drie dingen over intelligentie. Ten eerste is het divers. Ons denken over de wereld is zo breed als onze ervaring ervan. We denken visueel, auditief, kinesthetisch, we denken in abstracte termen, we denken in beweging. Ten tweede is intelligentie dynamisch. Als je naar de interacties van een menselijk brein kijkt — We hoorden gisteren in een aantal presentaties dat intelligentie wonderlijk interactief is. Het brein is niet verdeeld in compartimenten. In feite komt creativiteit— dat ik definieer als het hebben van originele ideeën met waarde— vaker wel dan niet door de interactie van op verschillende disciplines gestoelde zienswijzen.
13:24
Het brein is intentioneel — overigens… er is een zenuwbundel die beide hersenhelften verbindt: het corpus callosum. Bij vrouwen is die dikker. Dat lijkt wel zo te zijn dat vrouwen daarom beter zijn in meerdere dingen tegelijk doen. Want dat zijn jullie. Er is een hele bak onderzoek, maar ik ken het vanuit mijn eigen leven. Als mijn vrouw een maaltijd bereidt thuis— en dat is niet zo vaak … gelukkig. (Gelach) Ze is goed in sommige dingen— maar als ze kookt dan telefoneert ze met mensen, ze praat met de kinderen, schildert het plafond (Gelach) en ze doet openhartchirurgie. (Gelach) Als ik kook, is de deur dicht, de kinderen naar buiten, de telefoon van de haak, als ze binnenkomt, word ik kribbig: “Terry, alsjeblieft, ik probeer hier een ei te bakken. (Gelach) Laat me nou even.” (Gelach) Ken je die oude filosofische uitspraak: als een boom valt in een bos en niemand hoort het, is het dan gebeurd? Weet je nog? Ik zag laatst een geweldige T-shirt: ‘Als een man zijn mening geeft in een bos en geen vrouw hoort hem, heeft hij dan nog steeds ongelijk?’ (Gelach)
14:43
Het derde over intelligentie is: het is onderscheidend. Momenteel ben ik bezig met een nieuw boek, ‘Epiphany’, gebaseerd op een serie interviews met mensen over hoe zij hun talent ontdekten. Mij fascineert hoe mensen iets bereiken. De aanleiding was een gesprek met een schitterende vrouw. Vrij onbekend. Ze heet Gillian Lynne. Kennen jullie haar? Sommigen wel. Ze is choreografe. Iedereen kent haar werk. Ze deed ‘Cats’ en ‘Phantom of the Opera’. Ze is fantastisch. Ik zat in het bestuur van de Royal Ballet in Engeland, zoals je kan zien. (Gelach) We lunchten samen en ik vroeg: “Hoe word je een danser?” Ze zei: dat was interessant. Op school was ze echt hopeloos. De school — in de jaren 30 — schreef een brief aan haar ouders: “We denken dat Gillian een leerstoornis heeft.” Kan niet concentreren of stilzitten. Nu zouden ze zeggen dat ze ADHD had. Ja toch? Maar dit waren de jaren 30, ADHD was nog niet uitgevonden. Het was nog geen beschikbare stoornis. (Gelach) Mensen wisten nog niet dat ze dat konden hebben. (Gelach)
15:46
Ze ging naar een specialist in een kamer met eiken panelen. Ze was daar met haar moeder en moest op een stoel gaan zitten. Ze zat 20 minuten op haar handen terwijl deze man met haar moeder sprak over Gillians problemen op school: want ze stoorde anderen, haar huiswerk altijd te laat af. Een klein meisje van acht. Uiteindelijk ging de dokter naast Gillian zitten en zei: “Ik heb geluisterd naar je moeder, en ik moet haar nu even alleen spreken.” Hij zei: “Wacht hier maar even, we komen zo terug.” Ze vertrokken en lieten haar achter. Maar voordat ze de kamer verlieten, zette hij de radio aan die op zijn bureau stond. Buiten zegt hij tegen de moeder: “Observeer haar even.” Zodra ze de kamer uit waren stond ze op en bewoog mee met de muziek. Na een paar minuten draaide zich naar de moeder en zei: “Mevrouw Lynne, Gillian is niet ziek, ze is een danseres… (Gelach) Neem haar mee naar een dansschool.”
16:43
Ik vroeg: “En toen?” Ze zei: “Dat deed ze. Ik kan je niet vertellen hoe prachtig dat was. We liepen een ruimte in vol mensen zoals ik. Mensen die niet stil konden zitten. Mensen die moesten bewegen om te denken. Bewegen om te kunnen denken” Ze deden ballet, tapdansen en jazz, ze deden modern en hedendaags. Uiteindelijk deed ze auditie voor de Royal Ballet School, werd solist met een schitterende carrière. Uiteindelijk slaagde ze voor de Royal Ballet School richtte haar eigen bedrijf op, de Gillian Lynne Dance Company, ontmoette Andrew Lloyd Webber. Ze maakte de meest succesvolle theaterproducties ooit. Ze gaf aan miljoenen mensen plezier en ze is een multimiljonaire. Iemand anders had haar wellicht medicatie gegeven en verteld rustig aan te doen. (Applaus)
17:31
Ik denk dat het hierop neerkomt: Al Gore sprak gisteravond over ecologie en de revolutie veroorzaakt door Rachel Carson. Ik geloof dat onze enige hoop voor de toekomst de adoptie is van een nieuwe opvatting van menselijke ecologie. Eén waarbij we onze opvatting vernieuwen van de rijkdom van menselijk vermogen. Ons opleidingssysteem heeft gedolven in onze geesten zoals we roofbouw plegen op de aarde voor een bepaalde grondstof. In de toekomst voldoet dit niet meer. We moeten herbepalen op welke fundamentele beginselen we onze kinderen onderwijzen. Een prachtige uitspraak van Jonas Salki: “Als alle insecten zouden verdwijnen van de aarde, eindigt al het leven op aarde binnen 50 jaar. Als alle menselijke wezens verdwijnen van de aarde, dan floreren alle levensvormen binnen 50 jaar.” Hij heeft gelijk.
18:25
TED viert het geschenk van de menselijke verbeelding. We moeten voorzichtig zijn dat we wijs met dit geschenk omgaan, en sommige scenario’s voorkomen, waarover we gesproken hebben. Dat kan alleen als we onze creatieve vermogens zien als de rijkdom die ze zijn, en onze kinderen zien als de hoop die ze zijn. Onze taak is om hun hele wezen te onderwijzen zodat ze deze toekomst aankunnen. Wij zien deze toekomst misschien niet, maar zij wel. Het is onze plicht hen te helpen er iets van te maken. Hartelijk dank. (Applaus)
